Comarca Kuna Yala, de San Blas eilanden, Panama

 2012-12-04

Panama, het gebied van de Kuna Yala indianen

We komen net terug met de bijboot van een bezoek aan ongeveer ons tiende indianendorpje. Op de een of andere manier zijn ze allemaal gelijk, maar ook toch weer niet. De meeste zijn gelegen op kleine eilandjes voor de kust.

 

Het vasteland heeft hoge bergen en oerwoud, wat totaal ontoegankelijk is. Het Kuna-gebied is over de weg vanuit Panama City te bereiken: een slechte, bochtige weg, alleen geschikt voor 4W Drive.

Aan de buitenzijde, van zo’n eilandje, als je er in de rondte omheen vaart, ziet het er allemaal gammel en rommelig uit. Kleine hutjes op palen in het water, die als toilet functioneren, of waarin een klein varkentje zit.

Kindertjes spelen onbekommerd in en bij het water. De achterzijde van de huisjes ziet er ook rommelig uit, maar als je langs de voorkant loopt zijn er keurige straatjes, van zand, De muren van de huisjes van bamboeschermen, met daken van palmbladeren, hier en daar een soort toonbank, dat is dan een winkeltje. Stel je niet teveel voor van de waren, die je er kopen kunt: blikjes, rijst, pasta, uien, dat is er meestal wel. Maar je boft als er enkele tomaten liggen, of komkommers, of paprika’s, of wortelen. Ook aardappelen zie je vrij vaak. En ze maken erg lekker brood.

Mini mercado in Nargana.

Ook hier een walkman!

Maar een kerstdiner met vlees. Vergeet het maar. Een ander probleem, waar we tegenaan lopen is, dat je nergens kan pinnen, of met visa kunt betalen. We hadden wel een voorraadje dollars mee, maar daar komt een eind aan, als je allemaal “MOLA’s” gaat kopen. (Mola’s zijn kunstig versierde, rechthoekige lappen, die de vrouwen in hun blouses verwerken) Zij bieden ze voortdurend te koop aan, die mola’s. Er zijn prachtige werkstukken bij, die dan ook wel 30-40 dollares kosten. 

Mola's van Venancio

 

We hadden onze hoop nog gevestigd op een heuse bank in Nargana, de hoofdplaats, waar 1000 mensen wonen.  Maar ook daar: nee hoor, geen euro’s te wisselen, en geen geld opnemen mogelijk. Er zaten wel 4 beambten achter computers, het gebouw zag er nieuw, van cement gebouwd en wit-geschilderd uit, man met gevechtskleding en machinegeweer voor de deur. Maar geen geld te krijgen.

Gelukkig komt Maria uit Nederland over, zodat onze pecunia aangevuld gaat worden. Intussen doen we nu zuinig, wat in de advent-tijd natuurlijk een goede zaak is. 

Casper leest dit en vertelt me nu, dat  de vasten-tijd voor Pasen is.

OK, wij hebben onze plicht dan nu alvast gedaan.

Maar dat zijn kleine zorgen. Ondertussen genieten we hier van alle aparte dingen die we zien. Casper bestudeert en fotografeert de ULU’s, dat zijn de boomstamkano’s, die hier in grote getale rondvaren. 

Het middel  van vervoer in Kuna Yala.

Hartelijk afscheid na de verkoop van een lekkere tonijn.

De kinderen komen om "carmelo's" vragen (=snoep). 

Meestal met vissers erin, die proberen aan de jachten hun krabben, kreeften en visjes te slijten. Krab en kreeft hebben we nog niet gedaan, want we hebben geen grote   pan, en om zo’n levende kreeft met zijn kop naar beneden in de te kleine pan te doen, totdat hij dood is, daar begin ik niet aan.

Vis wel, natuurlijk, want kip, die je in een winkeltje dood in een emmer ziet drijven, wekt ook niet echt de eetlust op.

Het scheelde niet veel, of Casper had een boomstamkano, een kleintje, gekocht van een ander jacht, voor 30 dollar. Hij liep er maar omheen te draaien, in gedachten dan. Alleen het feit, dat hij wellicht als bloembak in de tuin zou eindigen, die kano, heeft hem uiteindelijk doen afzien van dit vrijwel onmogelijke  idee. Waar had het enorme ding gestouwd moeten worden? Uiteindelijk is alleen een peddel aangeschaft, die iets eenvoudiger mee te nemen is.

Gastankje wordt gevuld.

Kuna's zijn maar 1.40- 1.50 meter lang.

Kuna vrouw met mola rond middel en wikkelrok.

De indianen zijn Kuna’s, ze zijn heel klein van stuk, we lazen ergens, dat alleen de pygmeeen in Afrika kleiner zijn. De vrouwen zijn heel kleurig gekleed, traditioneel, met een rood-oranje doek om het hoofd, een wikkelrok, en de mola-blouse, ook dragen ze een gouden ring door hun neus, en gouden kettingen. Dus, hoe arm ze nu eigenlijk zijn, dat weet je dan ook weer niet. Over het algemeen zijn de mensen erg vriendelijk. Ook als je niets koopt.

Ik wil jullie niet jaloers maken, maar er zijn hier prachtige palmstrandjes, kleine eilandjes, waar je mooi kan snorkelen. 

Zus Joki op bezoek.

Op een onbe-woo-oond eiland!

Het weer is wisselend. Het is regentijd, dat betekent enorme tropische hoosbuien, waar ook wel wat wind uitkomt, maar langzaam maar zeker wordt dat nu minder. In de loop van de maand december wordt het droger weer. Nu kunnen we bij elke bui water opvangen, via een ingenieus systeem: ons zonnescherm heeft een aftappunt met slang gekregen. Bij harde buien kunnen we wel 60-100 liter water opvangen. ’s Nachts stormen we ons bed uit om de overlopende watertankjes om te wisselen, tot verbazing van mijn zus Joki, die 2 weken met ons meevoer.

Ze is nu weer thuis, en schreef, dat een bezoek aan Albert Heijn een complete cultuurschok was.

Als overdag de zon schijnt is het heet, dan heb je een schaduwtent echt wel nodig.

Dat betekent straks dan ook: zuiniger met water doen, want voor water halen, moet je een rivier opvaren, waar je water tankt, gewoon scheppend uit de rivier. 

Deze jongen kwamen op de rivier tegen.

We lazen net een bordje, dat je zulk water moet laten bezinken, er 4 druppels chloor per liter in moet doen, of het moet koken. Wij hebben een filtersysteem in de boot: gewoon- en koolstof-filter en als je veilig drinkwater wil hebben is er een UV-lamp aan het eind van het filtersysteem: als je die aanzet gaan de laatste bacterien ook nog dood. We  hebben dan ook nog nooit iets gemankeerd, gelukkig!

Er is er een jarig!

Dit bericht ontvangen jullie vanuit Shelter Marina, een haven aan het begin van het Panama kanaal. Het bleek dat we namelijk nog een cruising permit twv ruim 200 dollar moesten kopen. Ons geld was nu dan toch wel vrijwel op, zodat we hiernaartoe gevaren zijn. Met een busje kan je naar Colon, aan de overzijde van het kanaal, naar een supermarkt worden gebracht. Je rijdt dan over de sluisdeur. Deze weg is naar verluidt de enige verbinding over de weg tussen Noord- en Zuid- Amerika. Overigens leken de sluizen wel wat op die in IJmuiden. Het geheel oogde wat vervallen, en ze zijn dan ook met de bouw van nieuwe sluizen bezig. Wachtend voor de sluis zagen we hoe een groot containerschip met behulp van 8 locomotieven uit de sluis werd getrokken. Spectaculair! Om ons heen in de jachthaven liggen allerlei jachten die zich voorbereiden op de doortocht door Panama naar de Stille Oceaan. Dat is dan wel inspirerend, maar, het is allemaal ook heel ver, wat ze gaan doen...

Bellen met onze geliefden in Nederland via de computer.